خانواده در کوچه پس کوچه هاى اینترنت

خانواده در کوچه پس کوچه هاى اینترنت
انقلاب و انفجار اطلاعات، نامى است که بر دهه آخر قرن بیستم نهاده شده است. امروزه با پیشرفت تکنولوژى، اطلاع رسانى اساسى ترین و مهم ترین نقش خود را در جوامع بشرى ایفا مى کند. پدیده اینترنت به عنوان اصلى ترین ابزار اطلاع رسانى در عصر نوین مطرح است.
رسانه هاى ارتباط جمعى در اشکال مختلف آن با یکدیگر بر سر حاکمیت و ربودن وقت و سرمایه و توجه و تمایلات مخاطبان و کاربران خود در رقابت بسر مى برند.
فناورى کامپیوتر به طور وسیع در جامعه گسترش پیدا کرده است و با تمامى جنبه هاى زندگى از مدرسه تا محل کار، خدمات بانکى، خرید و فرش، پرداخت مالیات و حتى رأى گیرى تلفیق شده است.
بى شک، رشد روزافزون اینترنت فواید و اهمیت غیر قابل انکارى دارد، چندان که در دوران حاضر، نقش محورى اینترنت چنان اساسى است که بدون آن امکان برنامه ریزى، توسعه و بهره ورى در زمینه هایى چون: فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى و علمى در جهان آینده امکان پذیر نخواهد بود. ظهور و گسترش اینترنت مانند هر نوآورى گسترده دیگر، باعث به وجود آمدن تغییراتى در جنبه هاى مختلف زندگى گردیده است. این تغییرات در سطوح بسیار مختلفى مى باشند که تغییرات اجتماعى و ارتباطى بیشترى را به دنبال داشته اند. با توجه به جنبه هاى خوب و بد پدیده اینترنت، به هر حال اینترنت اکنون یک ابزار ارتباطى مهم در جامعه متمدن به شمار مى رود.
خانواده و جریان تکنولوژى
خانواده بنیادى ترین نهاد اجتماعى است که سلامت یا بیمارى آن مى تواند تأثیرات عمیق و همه جانبه اى بر ابعاد گوناگون حیات اجتماعى داشته باشد. نهاد خانواده یکى از عوامل مؤثر و تعیین کننده در زندگى اجتماعى فرد به شمار مى رود و بدون وجود سازمان خانواده تداوم جوامع بشرى آن امکان پذیر نیست تضعیف و کم رنگ شدن کارکردهاى آن به بروز بحران هاى عمیقى هم چون انحرافات، آسیب ها و مشکلات اجتماعى و فرهنگى در جوامع شده است. در مباحث آسیب شناختى نهاد خانواده، یکى از محورهاى مهم بررسى آسیب هاى ناشى از تحولات خانواده است. تحولاتى که خود منشأ بروز دگرگونى هایى عمیق و اساسى در نوع روابط و ارزش هاى خانوادگى مى باشند. بسیارى از این تحولات و دگرگونى ها از بیرون، بر خانواده تحمیل مى شود.
رشد سریع و غیر قابل تصور تکنولوژى در دنیاى امروز، جوامع و به طبع خانواده را با نوعى سردرگمى و چالش روبه رو نموده است. پیشرفت رسانه هاى ارتباطى مانند رایانه، ماهواره و اینترنت، رؤیاى دهکده جهانى را تحقق مى بخشد و جهانى سازى به عنوان یکى از اثرگذارترین پدیده هاى مطرح شده که زیر ساخت هاى زندگى انسان ها را تغییر داده و با بهره گیرى از آخرین فناورى هاى ارتباطى، تمام ساختارهاى اجتماعى، سیاسى، فرهنگى و حتى حریم خانوادگى و فردى را مورد تهدید قرار داده است.
خانواده بنیادى ترین نهاد اجتماعى است که سلامت یا بیمارى آن مى تواند تأثیرات عمیق و همه جانبه اى بر ابعاد گوناگون حیات اجتماعى داشته باشد. نهاد خانواده یکى از عوامل مؤثر و تعیین کننده در زندگى اجتماعى فرد به شمار مى رود و بدون وجود سازمان خانواده تداوم جوامع بشرى آن امکان پذیر نیست تضعیف و کم رنگ شدن کارکردهاى آن به بروز بحران هاى عمیقى هم چون انحرافات، آسیب ها و مشکلات اجتماعى و فرهنگى در جوامع شده است.
اینترنت امروزه جایگاه ویژه اى در ساختار زندگى خانواده ها پیدا کرده است و رایانه به عنوان یک وسیله اما با کاربردى متفاوت تر، متنوع تر و شخصى تر وارد خانه شده و عرصه زندگى اجتماعى را دچار تغییر و تحول نموده و روابط اجتماعى جدیدى با ویژگى هاى نوین در جامعه حاکم مى سازد.
اینترنت پدیده جهانى
ویژگى ها و تأثیرات جهانى اینترنت را مى توان از محصولات جنگ سرد و هراس وزارت دفاع امریکا از خطرات جنگ هسته اى دانست. این پدیده در آغاز بیشتر در اختیار دانشمندان و دانشگاهها به منظور تحقیق و پژوهش بوده است. از سال 1997 با تجارى شدن اینترنت خدمات آن به شدت متنوع و افزایش یافت و به یک شبکه عمومى تبدیل شد.
اینترنت دو امکان عمده براى انسان ها به ارمغان مى آورد. وب. جهانى «world wide web» و پست الکترونیکى«email».
اما در واقع اینترنت فقط این دو امکان نیست، وب و پست هاى الکترونیکى تنها مدل هاى ارتباطى اند، ظرف چند ساله اخیر مصارف اصلى اینترنت از زمینه تحقیقاتى به جنبه تجارى تبدیل شده است، از جمله سایر کاربردهاى اینترنت مى توان به موارد زیر اشاره کرد: کنفرانس از راه دور، مناظره عمومى، جستجو و یافتن هر چیز در اینترنت، فروشگاههاى مجازى، سازمان هاى تجارى، سایت هاى تفریحى و سرگرمى، اطاق هاى گفتگو، و ...
بررسى ویژگى هاى کاربران اینترنت نشان مى دهد که تحصیلات و ثروت دو عامل مهم در میزان استفاده است .
کاربران اینترنت بیشتر از طبقه متوسط بالا، جوان، تحصیل کرده، مرد و شهرنشین هستند. کامپیوتر و به دنبال آن اینترنت هم نیاز به نوعى خاص از سواد و مهارت دارد و هم الگوهاى فرهنگى و رفتارى ویژه اى را به دنبال مى آورد.
اینترنت و عامل تغییر فرهنگ جوامع
همه فرهنگ ها، به طور پیوسته در حال تغییراند و این تغییرات، امروزه هم سریع و هم عمیق تر از گذشته شده اند. اینترنت و به تعبیر دیگر شبکه هاى ارتباطات فرد مدار جهانى، نقش عمده اى در تشدید تغییرات فرهنگ و موجودیت هاى فرهنگى جوامع و خانواده ها ایفا خواهد کرد.
اینترنت به دو شیوه موجب تغییر فرهنگى مى شود: نخست: فرهنگ خودش را عرضه مى کند و دوم: گذرگاهى براى سایر فرهنگ ها تدارک مى کند.
کاربران اینترنت به پیشروان و جریانان پیشتاز فرهنگى دسترسى دارند، این افراد و جریانات بخشى از فرهنگ اینترنت و یا بخشى از فرهنگ هاى دیگر هستند.
اینترنت، محیط، ابزار و تعاملات خاص خود را دارد که با محیط، ابزار و تعاملات فضاى غیر مجازى کاملاً متفاوت است. فن آورى اینترنت امکان دستیابى به چیزهاى زیادى را براى کاربران فراهم مى کند، چیزهایى که اساسا فرهنگى که این افراد به آن تعلق ندارند در اختیارشان قرار نمى دهند.
خانواده و دنیاى مجازى پیش رو
دنیاى مجازى عنوانى براى دنیاى کم سابقه و نوظهور در عصر پیدایش و گسترش رسانه هاى جدید ارتباطى است که پیش از دو دهه از رواج آن نمى گذرد.
از زمانى که این تکنولوژى وارد فضاى زندگى انسان شده تا به امروز که به یک تکنولوژى بین المللى تبدیل شده است على رغم تمام محاسن و مزایاى آن، یکسرى دغدغه ها و نگرانى هایى را بر خانواده ها تحمیل نموده است شما مى توانید ساعت ها و روزها و شب ها در مقابل رایانه بنشینید و در دنیاى wwwها به سیر و سفر بپردازید.
با هر کس که مى خواهید دوست شوید و به هر کجا که مى خواهید سر بزنید. این فضاى مجازى چگونه شکل مى گیرد و ما را از دنیاى واقعى دور مى کند و به فرهنگ اینترنت برمى گردد.
فضاى مجازى در حقیقت نوعى فرا فضا و فضاى ذهنى است. دنیاى مجازى دنیایى است که همه جا هست اما هیچ کجا نیست. فضاى سیال و بى حدودى است که به سادگى، همیشه در دسترس همگان است اما به همان سادگى که ایجاد مى شود از بین مى رود و محو مى شود.
اینترنت به دو شیوه موجب تغییر فرهنگى مى شود:
نخست: فرهنگ خودش را عرضه مى کند
دوم: گذرگاهى براى سایر فرهنگ ها تدارک مى کند.
از زمانى که این تکنولوژى وارد فضاى زندگى انسان شده تا به امروز که به یک تکنولوژى بین المللى تبدیل شده است على رغم تمام محاسن و مزایاى آن، یکسرى دغدغه ها و نگرانى هایى را بر خانواده ها تحمیل نموده است شما مى توانید ساعت ها و روزها و شب ها در مقابل رایانه بنشینید و در دنیاى wwwها به سیر و سفر بپردازید.
در دنیاى مجازى به خاطر نبود نشانه هاى فیزیکى همه در آن بى جسم و بى مکان، قدرى گمنام و به طرز محسوسى کنترل ناپذیرند. این فضا خانواده را با سبک هاى مختلف و متعدد زندگى، هویت هاى جدید و فرهنگ هاى متغیر، روبه رو مى سازد. در دنیاى غیر واقعى و مجازى که اینترنت به وجود مى آورد، جایگاه خانواده و حدود و ثغور آن روشن و مشخص نیست.
ارزش ها و اصول اخلاقى حاکم بر خانواده در فضاى مجازى تعریف و تبیین متفاوتى با دنیاى واقعى دارد در واقع اینترنت فرهنگ مخصوص به خود را ایجاد مى کند.