آزمایش های باروری پیش از ازدواج؛ آری یا نه!

آزمایش های باروری پیش از ازدواج؛ آری یا نه!
آیا می توان زنان و مردان را مکلف کرد که پیش از ازدواج، افزون برآزمایش های معمولی که هم اکنون ضروری شمرده می شود . آزمایش هایی را برای تعیین باروری یا ناباروری خود انجام دهند؟
برخی متخصصان درمان ناباروری معتقدند که پاسخ این پرسش مثبت است؛ زیرا بی اطلاعی از ناباروری می تواند موجب بروز اختلاف هایی در زندگی آینده شود و آن را به شکست بکشاند. با این حال، به دلایل موجهی می توان نشان داد که ادعای آن متخصصان محترم و تکلیف چنین آزمایش هایی برافراد نادرست است:
1ـ با اینکه یکی از کارکردهای ازدواج تولید نسل است و یکی از اهدافی که باعث می شود افراد وارد عقد ازدواج شوند، همین امر است، نه می توان گفت تنها هدف از تشکیل خانواده فرزند دار شدن است و نه تک تک کسانی که عقد نکاح را منعقد می کنند، قطعاً چنین قصدی دارند. افزون براین، امکان بچه دار شدن در ازدواج منحصر نیست و البته، به گواهی تاریخ زندگی خانوادگی، هر ازدواجی نیز به بچه دار شدن نمی انجامد. وجود همسرانی که به میل خود فرزند دار نشده اند، نشان دهنده آن است که برخی افراد به قصدی جز تولید مثل تشکیل خانواده می دهند. بی تردید، عشق و محبت، و دل بستن به یک انسان دیگر که بتوان با او یک عمر با آرامش زندگی کرد و در سختی ها و مشکلات همدم و یاور داشت، نقش مهم تری در ماندگاری زندگی خانوادگی ایفا می کند تا بچه دار شدن . بسا اختلافات خانوادگی برخی از زوج ها که درست به خاطر بچه دار شدن و مشکلات ناشی از تأمین و تربیت آنهاست. بنابراین، دلیل موجهی وجود ندارد که همه افراد را پیش از ازدواج به انجام آزمایش های مربوط به بارداری مکلف کرد.
2ـ هدف ازانجام آزمایش های پیش از ازدواج آن است که از بروز مشکلات احتمالی زوجین در زمینه باروری و فرزند دار شدن جلوگیری می شود. بدیهی است که استدلال پشتیبان این طرح مبتنی برکاهش اختلاف ها در خانواده هاست که می تواند به طلاق و جدایی بینجامد. همچنین، مدافعان براین باورند که احتمالاً با اعمال این آزمایش ها از هزینه ها و مشکلات درمان ناباروری پیشگیری خواهد شد. با این حال، این پرسش قابل طرح است که «آیا این روش مواجهه با مشکل، خود موجب برخی هزینه های گزاف نمی شود و پیامدهایی نامطلوب به همراه ندارد؟»در پاسخ به این پرسش، باید در نظر داشت که علت بسیاری ازناباروری ها ضعف باروری هر دو همسر است و این به معنای ناباروری آنها نیست. اساساً با توجه به پیشرفت های مستمرو روش های درمان ناباروری، هرگز به لحاظ علمی نمی توان به طور قطعی ادعا کرد که کسی نابارور است. ثانیاً، بسیاری از مشکلات ناباروری با درمان هایی کم هزینه رفع می شوند و فقط در صد اندکی از ناباروران هستند که رفع مشکل آنها به درمان های پرهزینه وابسته است. بنابراین، باید هزینه های انجام آزمایش های پیش از ازدواج را به دقت مورد تأمل قرار داد. اجباری شدن این آزمایش ها موجب هزینه های گسترده و گزافی می شود که نتیجه ای جز تشخیص های بی مورد و دستکاری های غیر ضروری ندارد. مهم تر از همه اینکه، پیامدهای روانی و اجتماعی نامطلوبی است که تعیین افراد نابارور پیش از ازدواج پدید می آید. کافی است وضعیتی را تصور کنیم که درآن، با انجام این آزمایش ها افراد نابارور مشخص می شوند و به محض این تشخیص نه تنها جامعه آنها را به دیده ای می نگرد و برچسب ناباروری، نه مانند یک بیماری بلکه مانند یک بزه برپیشانی آنها می چسبد، بلکه به لحاظ روانی دچار مشکل می شوند. به این ترتیب، حدود 15درصد جمعیت کشور به لحاظ شخصی، خانوادگی و اجتماعی دچار مشکل جدی خواهند شد. آیا می توان از این پیامد نامطلوب بسیار محتمل چشم پوشید؟
3ـ در مورد موضوع مورد بحث نباید با زبان تکلیف مدار سخن گفت. با تغییر این زبان به زبانی مبتنی برحق و آزادی می توان راهکارهای بهتر پیشنهاد کرد. مطابق با این راهکار، افراد این حق و آزادی را دارند که پیش از ازدواج برای پیشگیری از مشکلات احتمالی بعدی، آزمایش های مربوط به باروری و ناباروری را انجام دهند، اما نمی توان این حق و آزادی را به تکلیف تبدیل کرد؛ زیرا دراین صورت، حق کسانی نقض می شود که می خواهند با هدفی جز فرزند دارشدن ازدواج کنند.
سه دلیل بالا، هر یک به تنهایی می توانند اعتبار اخلاقی«تکلیف به آزمایش باروری پیش از ازدواج»را دچار تردید کنند؛ زیرا نشان می دهند که این تکلیف، نه به دلایل وظیفه گرایانه و نه به دلایل فایده گرایانه، موجه است. اگر مجموع این دلایل در کنار یکدیگر ملاحظه شوند، آنگاه آشکار می شود که راه حل بسیاری از مشکلات اخلاقی، روانی و اجتماعی ناباروری را نه در محدودیت های بیشتر بلکه در تغییر فرهنگ عمومی و نگاه افراد به بیماری ناباروری باید جست. این تغییر فرهنگی شامل دگرگونی در فرهنگ ازدواج، اهمیت عشق و همدردی، توجه به حریم خصوصی افراد و رازداری در درمان بیماری ها و چنانکه گفته شد، مشکل ناباروری و درمان آن می شود.
پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاه ابن سینا
منبع:نشریه دنیای زنان، شماره62