جذابیت و کشش دنیاى اینترنتى

جذابیت و کشش دنیاى اینترنتى
دو ویژگى مهم یعنى ماهیت رسانه و حس کنترل را مى توان از علل جذابیت دنیاى اینترنت برشمرد.
الف: ماهیت رسانه، «من مارشال مک لان» (1998) رسانه ها را به دو دسته تقسیم کرده است: رسانه گرم و رسانه سرد.
رسانه گرم: رسانه اى است که از اطلاعات کاملاً پر است و فرد موقع استفاده از آن کاملاً منفعل است و لازم نیست که به طور فعال در آن درگیر شود. فیلم، رادیو و کتاب مثال هایى از رسانه گرم هستند. تجربه اى که فرد در استفاده از آنها کسب مى کند تجربه فعالى نیست.
در رسانه سرد برخلاف رسانه گرم، فرد مجبور است در فرآیند انتقال تجربه درگیر شود. روزنامه و تلویزیون تا اندازه اى گرایش دارند که در دسته رسانه هاى سرد جاى بگیرند. این نوع رسانه ها تجربه سرگرم کننده مهمى را ایجاد مى کند. کامپیوتر و فعالیت هاى وابسته به آن مانند اینترنت در طبقه رسانه هاى سرد جاى مى گیرد، زیرا افراد را به شدت در موقع استفاده درگیر مى سازد و همچنین حالت انتخابى دارند و افراد زیادى را به خود جذب مى کند.
ب: احساس کنترل، وقتى فرد از کامپیوتر و اینترنت استفاده مى کند، احساس کنترل عجیبى در فعالیت هایش تجربه مى کند. فرد مى تواند به کامپیوترش فرمان دهد به همان شیوه اى که تمایل دارد ظاهر شود و اطلاعات را به همان شیوه اى که او را خشنود مى سازد سازمان دهد و ارائه کند. براى افرادى که احساس کنترل اندکى در سایر حوزه هاى زندگى شان دارند،اینترنت فرصت خوبى را فراهم مى کند تا آنها احساس کنترل خیلى زیادى را تجربه کنند.
نگاه جوان به فن آورى اینترنت
انسان موجودى اجتماعى است در درون یک خانواده متولد مى شود و در جامعه رشد مى کند. مهم ترین عامل اجتماعى شدن هر انسان، تجارب دوران کودکى وى در محیط خانواده است. پس از سپرى شدن سال هاى
اولیه زندگى، عوامل دیگرى در رشد و تحول اجتماعى فرد تأثیر دارند. از این عوامل مى توان به مدرسه، محله زندگى، نهادهاى اجتماعى، مذهبى و رسانه هاى گروهى اشاره کرد. در سال هاى اخیر شبکه جهانى اینترنت با امکانات متعدد براى تعامل افراد با یکدیگر به عاملى دیگر براى اجتماعى شدن افراد تبدیل شده است.
انسان در مقطع جوانى داراى خصوصیات و گرایش هاى خاصى است که با دوره هاى دیگر زندگى اش فرق مى کند بلندپروازى، کسب استقلال، هویت طلبى، خودنمایى و جلوه گرى و ...، نمونه هایى از اخلاقیات دوره نوجوانى و جوانى هستند که اگر در بستر درست و مناسب قرار گیرند، انسان را در جهت رسیدن به قله کمال و رشد یارى مى کنند.
دنیاى اینترنت جذاب ترین دنیاى مجازى براى بروز و ظهور این خصلت هاى جوانان است. جوانان بزرگ ترین طیف مخاطبان و فعالان دنیاى اینترنت هستند. نبود محدودیت سنى در اینترنت به جوانان اجازه مى دهد که هر گونه اطلاعاتى را که مى خواهند در اختیار داشته باشند و یا به دیگران بدهند و با توجه به یکى از جنبه هاى اینترنتى، یعنى بى هویتى و گمنامى، جوانان در صحنه اینترنت براى ایفاى هر نقشى، فرصت پیدا مى کنند.
انسان موجودى اجتماعى است در درون یک خانواده متولد مى شود و در جامعه رشد مى کند. مهم ترین عامل اجتماعى شدن هر انسان، تجارب دوران کودکى وى در محیط خانواده است.
انسان در مقطع جوانى داراى خصوصیات و گرایش هاى خاصى است که با دوره هاى دیگر زندگى اش فرق مى کند بلندپروازى، کسب استقلال، هویت طلبى، خودنمایى و جلوه گرى و ...، نمونه هایى از اخلاقیات دوره نوجوانى و جوانى هستند که اگر در بستر درست و مناسب قرار گیرند، انسان را در جهت رسیدن به قله کمال و رشد یارى مى کنند.
جوانان همیشه به دنبال تجربه آزادى هاى بیشتر هستند و این جزء طبیعت جوانى است. اینترنت فضاى بسیار آزادى را براى کاربران و بخصوص جوانان فراهم مى کند. با امکانات و گزینه هاى فراوانى که رسانه هاى عمومى از جمله اینترنت در اختیار جوانان مى گذارد، آنان دائما با محرک هاى جدید و انواع مختلف رفتار آشنا مى شوند. چنین فضایى هویت نامشخص و پیوسته متحولى را مى آفریند، خصوصا براى نسلى که در مقایسه با نسل قبل با محرک هاى فراوانى مواجه است.
نوجوانان در دوره بلوغ هویت شخصى خود را از طریق کشف و جستجو بنا مى کنند. بلوغ، مرحله اى بحرانى است که نوجوان به دنبال کشف ارزش ها و درونى کردن آنها مى باشد، که با پدیده اینترنت و حجم گسترده، حیرت انگیز و گوناگون اطلاعات مواجه مى شود و ناچار که در این دنیاى مجازى، هویت خویش را از طریق جستجو پیدا کند و بدین سان، ممکن است برخى و شاید تعداد زیادى از نوجوانان راه را گم کنند و دوران هویت یابى را بیش از پیش با بحران سپرى کنند. اینترنت، صحنه فرهنگى و اجتماعى است که جوان خود را در موقعیت هاى متنوع نقش ها و سبک هاى زندگى قرار مى دهد. در این فضاى عمومى، مهارت هاى فرهنگى جدیدى لازم است تا با تنظیمات نمادین بتوان بازى کرد. پایگاه شخصى نمونه اى مدرن است که چگونه کاربر اینترنت خود را براى مخاطبان جهانى معرفى مى کند.
نوجوانان با اطلاع از وقایع و فلسفه هاى جدید مى توانند هویت فردى شان را شکل دهند. محیط اینترنت فضاى گسترده اى از اطلاعات و وقایع محسوب مى شود که افراد مى توانند با کسب مهارت هایى در خصوص پیدا کردن اطلاعات از آنها استفاده کنند. شاید یکى از خصوصیات جذاب اینترنت براى نوجوانان این باشد هیچ گونه مانعى در دسترسى به این اطلاعات وجود ندارد و منابع گوناگون و عظیم اطلاعات به وسیله دولت ها و والدین و یا حتى بزرگسالان کنترل نمى شود. فضاى اینترنت مرز جدیدى از اطلاعات محسوب مى شود که فرد مى تواند فقط با دادن کلمه کلیک منتظر ظهور و دریافت هر گونه اطلاعات باشد علاوه بر آن کشف و سیر و سیاحت در آن اطلاعات مى تواند احساس جدایى از والدین و تنهایى را جبران کند. قابلیت اینترنت براى مخفى شدن و گمنامى در پشت خط نوجوانان را به سمت استفاده ناصحیح و سوءاستفاده از کلمات هدایت مى کند. این ویژگى هاى اینترنت باعث شده است که نوجوانانى که مشکلاتى در زندگى واقعى شان دارند از اینترنت براى بیرون ریختن و فرار کردن از تنش هاى زندگى واقعى استفاده کنند. فضاى ارتباط اینترنتى همه جور فرصتى را براى نوجوانان تدارک مى بیند تا نیاز به بیان، کشف و آزمایش هویت شان را ارضا نمایند.
کودکان و خیابان هاى ناشناخته اینترنت
وقتى کودک و نوآموزى را با کامپیوتر و زیر مجموعه هاى آن آشنا مى کنیم بدین منظور که او را با جهان نوین آشنا سازیم از خود نمى پرسیم این آشنایى او با این ابزار چه توانایى هایى را از او مى رباید. ذهن فعال و خلاق و داراى تمرکز که براى فراگیرى و تعلیم و آموزش یک دانش آموز ضرورت اولیه به حساب مى آید و در اثر بازى با کامپیوتر و استفاده بى مورد از اینترنت، به ذهنى منفعل و هیجان زده و غیر متمرکز بدل مى گردد، چگونه مى تواند آتیه اى تکامل یافته را در دنیاى فرا روى دانش آموز قرار دهد.
ذهن فعال و خلاق و داراى تمرکز که براى فراگیرى و تعلیم و آموزش یک دانش آموز ضرورت اولیه به حساب مى آید و در اثر بازى با کامپیوتر و استفاده بى مورد از اینترنت، به ذهنى منفعل و هیجان زده و غیر متمرکز بدل مى گردد، چگونه مى تواند آتیه اى تکامل یافته را در دنیاى فرا روى دانش آموز قرار دهد.
سست و کند کردن قدرت فکر، حافظه، فهم استدلالى، استنتاج، ضعف قدرت فراگیرى، از بین رفتن تمرکز و تعادل و حفظ ارتباط بین گذشته و حال، ابتدایى ترین مقولاتى هستند که در اثر بازى و اشتغال با کامپیوتر و اینترنت نصیب کودکان و نوجوانان مى گردد.
سست و کند کردن قدرت فکر، حافظه، فهم استدلالى، استنتاج، ضعف قدرت فراگیرى، از بین رفتن تمرکز و تعادل و حفظ ارتباط بین گذشته و حال، ابتدایى ترین مقولاتى هستند که در اثر بازى و اشتغال با کامپیوتر و اینترنت نصیب کودکان و نوجوانان مى گردد.
اینترنت با جذابیت هاى منحصر به فرد خود بسیارى از کودکان و نوجوانان را به خود جلب کرده است. کودکان و نوجوانان نسبت به افراد میانسال از اشتیاق و جرئت بیشترى براى کنجکاوى در کامپیوتر و اینترنت برخوردارند و راحت تر با پندارها و باورهاى جدید کنار مى آیند. این تکنولوژى امکانات فراوانى را در اختیار این قشر قرار مى دهد، اما از دیگر سو داراى تأثیرات منفى نیز است که در صورت نادیده گرفتن و توجه نکردن به آن سلامت این نسل و در نهایت سلامت جامعه و خانواده را به خطر خواهد انداخت.
اینترنت شهر شلوغ و ناآشنایى است که کودکان در آن امنیت ندارند. کودکان و نوجوانان در کوچه پس کوچه هاى این شهر الکترونیکى به دنبال سرگرمى و بازى، از خطرات و ناشناخته هاى آن غافل هستند و بنا بر طبیعت کودکى، دید مثبت و خوبى نسبت به پیرامون خود دارند.
وب، یک شهر بزرگ است و مانند تمام شهرهاى بزرگ خطرات زیادى در آن نهفته است کودکان ممکن است در اینترنت با فروشندگان زرنگ، نامه هاى الکترونیکى اهانت آمیز، متجاوزین به حریم شخصى، تقلب و جعل و نفوذگرى مواجه شوند حتى ممکن است به صورت تصادفى یا از روى کنجکاورى، سایت هاى حاوى تصاویر مستهجن یا قماربازى را جستجو کنند. افزایش بى رویه جرایم اینترنتى بسیار آزاردهنده و ناامیدکننده است.
پدیده رسانه دیجیتال، با فوائد زیاد علمى، تحقیقاتى و آموزشى هم اکنون جامعه چند میلیاردى خود را تحت لواى بلامنازع قرار داده ولى چالش هاى زیادى را نیز به عقیده کارشناسان ارتباطات ایجاد کرده است که عدم توجه به آن، مى تواند براى نسل جوان بخصوص کودکان یک کشور، تهدید جدى باشد. بیشتر کودکان به اینترنت دسترسى دارند گشت و گذار در وب علاوه بر اینکه تجربه شگفت آورى براى کودکان است سرشار از خطر نیز هست.انگیزه کودکان و نوجوانان براى استفاده از اینترنت شامل مواردى هم چون بازى هاى کامپیوترى، اتاق هاى گفتگو یافتن اطلاعات براى مدرسه و سرگرمى است.
اینترنت شهر شلوغ و ناآشنایى است که کودکان در آن امنیت ندارند. کودکان و نوجوانان در کوچه پس کوچه هاى این شهر الکترونیکى به دنبال سرگرمى و بازى، از خطرات و ناشناخته هاى آن غافل هستند و بنا بر طبیعت کودکى، دید مثبت و خوبى نسبت به پیرامون خود دارند.
صدمات بهداشت روانى از طریق این گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان در ایجاد مسائلى مانند انحرافات جنسى، خشونت، اعتیاد، رفتارهاى ضداجتماعى، سست شدن مبانى خانواده، اشاعه جرم و جنایت در طیف وسیع در بسیارى موارد جبران ناپذیر است.
فعالیت فیزیکى و تعاملات اجتماعى براى سلامت و خلاقیت کودک ضرورى است در حالى که اگر کودک مدت زمان زیادى را در مقابل صفحه کامپیوتر بگذراند او را از ورزش و دیگر فعالیت هایى که براى تکامل وى مفید مى باشد بى بهره مى کند. به علاوه کودکان ممکن است در معرض محتویات خشن و جنسى که در حد سن آنها نیست قرار گیرند و صدمات بهداشت روانى از طریق این گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان در ایجاد مسائلى مانند انحرافات جنسى، خشونت، اعتیاد، رفتارهاى ضداجتماعى، سست شدن مبانى خانواده، اشاعه جرم و جنایت در طیف وسیع در بسیارى موارد جبران ناپذیر است.
زمانى که کودک به اینترنت معتاد شد، انگیزه اش براى تعامل با دیگران کم مى شود که خود اثرات منفى بر ارتباط شخصى و تعاملات اجتماعى دارد.
بلوغ زودرس، عدم امنیت اطلاعات و نبود هویت مشخص براى کاربران در سنین مختلف خصوصا کودکان، از جمله چالش هاى جدى بر سر راه نوع استفاده از این فن آورى جهانى هزاره سوم مى باشد. کاربرانى که در سنین زیر 18 سال قرار دارند یعنى کودکان و نوجوانان، بهترین و بیشترین سطح طعمه براى سودجویان هستند.
بسیار است آگهى هاى اینترنتى که از کودکان در سنین مختلف مى خواهد با آنها تماس گرفته یا به مکان هاى خاص مراجعه کنند یا لینک هاى خاصى را نظاره گر باشند.
همواره امنیت کودکان روى اینترنت از زمانى که کودکان شروع به استفاده از اینترنت مى کنند، مورد بحث و گفتگو متخصصان علوم ارتباطات و جامعه شناسان بوده است.
از خطرات جدى که در دوران کنونى متوجه کودکان و نوجوانان است، خطرات سوءاستفاده جنسى از طریق اینترنت است کودکان و نوجوانان بخصوص در جوامع پیشرفته که استفاده از اینترنت در خانه و مدرسه براى آنان میسر است، خاصه از طریق اتاق هاى چت و گپ زنى مورد اغفال و سوءاستفاده قرار مى گیرند. این ناهنجارى به یک معضل جدى دنیاى غرب مبدل شده است. در واقع هر چه اینترنت بیشتر توسعه پیدا کند، کودکان بیشتر در معرض محتویات خطرناک آن قرار خواهند گرفت.
متخصصان علوم رفتارى با برخوردن به نمونه هایى از اغواى جنسى کودکان و عواقب ناخوشایند بعدى آن در زندگى واقعى آنها خواستار نظارت و کنترل بیشترى در این زمینه و هم چنین آگاه سازى والدین و به ویژه ارائه هشدارهاى سودمند به کودکان و نوجوانان شده اند. متخصصان به ویژه نگران سوءاستفاده افراد مبتلا به بیمارى روانى سوءاستفاده جنسى از کودکان در چت روم ها و جوامع مجازى هستند.